Hábitats
Hábitats do Xeodestino A Limia e o seu valor para as aves
O Xeodestino A Limia atópase no sur de Ourense, abarcando concellos nunha ampla chaira que antigamente ocupaba a Lagoa de Antela. Esta lagoa, desecada nos anos 60, foi no seu día un dos humidais máis extensos e ricos en biodiversidade de España. A transformación da lagoa en terras de cultivo cambiou a paisaxe, pero hoxe a Limia segue a ser un espazo único en Galicia pola mestura de historia, natureza e cultura que alberga.
Boa parte do territorio limiao está protexido pola Rede Natura 2000, incluíndo Zonas de Especial Protección para as Aves (ZEPA) dadas as súas valiosas comunidades de fauna e flora. De feito, toda a chaira da Limia está considerada un refuxio importante para as aves, e promove un turismo de natureza baseado na observación de especies como cegoñas, garzas, píllaras, millafres e andoriñas, especialmente durante as migracións de primavera. A continuación descríbense os principais tipos de hábitats deste territorio e algunhas das aves máis destacadas en cada un.
Humidais e zonas húmidas (antigas lagoas, areeiras e canaveiras)
A Limia destaca historicamente polos seus humidais. A antiga Lagoa de Antela acadaba unhas 3.600 hectáreas e era o corazón ecolóxico da comarca, acollendo milleiros de aves acuáticas ao longo do ano. Alí refuxiouse, por exemplo, o último núcleo reprodutor de ánsar común (ganso bravo) en España. A desecación da lagoa supuxo a perda abrupta dun ecosistema valiosísimo, causando extincións locais e unha forte redución das poboacións de moitas especies asociadas á auga. Este impacto serve hoxe de lección sobre os perigos de intervir sen prudencia nos humidais e resaltou a necesidade da súa conservación.
Actualmente, aínda perviven ou se están a recuperar pequenas zonas húmidas polas chairas da Limia. As antigas cavas de area –as areeiras de Xinzo, Sandiás e outros puntos– foron abandonadas tras a desecación e hoxe enchéronse de auga, actuando como lagoas artificiais rodeadas de canaveiras e xuncais. Espazos como as areeiras de Xinzo ou a veiga de Ponteliñares convertéronse en puntos clave para a observación de aves, albergando especies como a garza real e a avefría (choromica), ademais doutras aves migratorias que atopan nestes encharcados un refuxio esencial. Estes novos humidais son illotes de biodiversidade na chaira: neles aniñan e aliméntanse aves acuáticas (patos, mergullóns, rás de rio…) e aves limícolas (cigüeñuelas, biluricos, pilros, etc.), que aproveitan as augas someras e os lameiros para procuraren alimento. A recuperación destes ecosistemas húmidos e a protección das aves acuáticas e limícolas asociadas a eles considéranse accións clave para restaurar o equilibrio ecolóxico da zona, ademais de mellorar a resiliencia fronte ao cambio climático grazas á función destas áreas como sumidoiros de carbono e reguladores do ciclo da auga.
Aves emblemáticas nos humidais da Limia: A garza real (Ardea cinerea), a maior garza europea, é habitual en lagoas e brañas onde caza peixes, ras e insectos co seu longo pico. A avefría europea (Vanellus vanellus), chamada localmente choromica, destaca pola súa crista e voo acrobático; antano era abondosa na Limia e hoxe aínda se pode ver en marismas estacionais e prados húmidos da comarca. Outras aves frecuentes son os patos como o lavanco real (pato doméstico bravo), as cigoñas brancas nas beiras cenagosas, e limícolas migratorias (pilros, mazaricos) que fan escala nestas augas interiores durante as súas viaxes.
Campos agrícolas e pasteiros
Tras a desecación de Antela, gran parte da chaira limiá transformouse nunha extensa planicie agrícola. Hoxe, os campos de cultivo de cereal, pataca e forraxes esténdense ata onde acada a vista, intercalados con pasteiros para o gando. A paisaxe pode parecer monotónica, pero estas leiras cultivadas e pradeiras son o fogar de numerosas aves adaptadas aos espazos abertos. Na primavera, por exemplo, escoitaráse desde calquera recuncho o trino da laverca (cotovía común) caendo dende o ceo mentres realiza o seu voo en espiral característico. Este pequeno paxaro granívoro camúflase perfectamente entre os terróns do solo grazas ao seu plumaxe pardo raiado, e a súa melodía en altura é un sinal inequívoco de que a vida latexa sobre os campos.
Os pasteiros húmidos e veigas pradeiras serven de niño e acubillo a especies de grande interese conservacionista. Un caso destacado é o da avefría chorómica (avefría europea), que aínda aniña nas veigas da Limia grazas á súa capacidade de adaptarse a hábitats agrarios modificados polo home. Esta limícola de mediano tamaño pon os ovos nunha simple depresión no chan entre a herba e deféndeos con ferocidade de calquera intruso. A drástica redución de humidais fixo que esta ave escasee; con todo, hoxe en día estímase que arredor do 80% das parellas reprodutoras de avefría en Galicia se concentran na Limia, malia que antes da desecación de Antela se contabilizaban máis dun cento de niños. Isto reflicte a importancia excepcional desta comarca para a conservación da especie.
Nos campos de cultivo tamén abundan outras aves propias de medios agrícolas. Bandadas de pequenos pardais e lavandeiras brancas percorren os sevales en busca de sementes e insectos espantados polo arado. Nos valados e postes que delimitan as fincas adoita pousarse o lagarteiro (miñato común), atento a calquera rato ou réptil que se mova entre a herba. E non é raro ver algunha ceoña branca patrullando os leiros recentemente segados: estas enormes zancudas de plumaxe branca e pico vermello camiñan pausadamente polos campos e pasteiros na procura de ras, saltóns ou larvas, que atrapan cun golpe certeiro do peteiro. Ao rematar o inverno tamén chegan dende África as paspallás (codornices), cuxos reclamos nocturnos “bu-bu-bú” resoan nos trigais sen que case nunca se deixen ver pola densa cuberta vexetal.
Aves destacadas en campos e veigas agrícolas: Ademais das mencionadas lavercas (Alauda arvensis) e avefrías (Vanellus vanellus), son comúns os bandos de pombas torcaces que baixan a alimentarse de grans, as garzas reais merodeando regatos entre as leiras, e as pegas ou picas (Pica pica) que aproveitan calquera resto orgánico nos arredores das explotacións. No ceo, especialmente en verán, poden observarse millafres negros (Milvus migrans) e lavercos (Falco tinnunculus) voando en círculos sobre os predios, realizando labores naturais de control de pragas ao cazar micromamíferos e grandes insectos.
Bosques de ribeira e carballeiras
A paisaxe limiá non son só prados e cultivos: ás beiras do río Limia e doutras correntes consérvanse franxas de vexetación de ribeira ben característica. Amieiros, salgueiros, freixos e outros árbores de ribeira forman galerías verdes que acompañan os cursos fluviais, creando hábitats frescos e sombreados nunha contorna doutra forma seca. Máis afastadas do río, en terreos algo máis elevados e menos enchoupados, medran as carballeiras de carballo autóctono, algún bidueiro e castiñeiro. Estes bosques atlánticos, outrora máis extensos, viron reducida a súa presenza pola roturación agraria e tamén pola canalización do río (que destruíu moitos bosques de ribeira orixinais), pero aínda perviven anacos importantes –como na Serra de San Mamede ou en Rairiz de Veiga– que serven de refuxio a unha ampla variedade de aves forestais.
Os ambientes arbóreos introducen unha estrutura vertical (copas, sotobosque, matogueira) que permite a existencia de especies moi diferentes ás da chaira aberta. Nas carballeiras, por exemplo, atopamos multitude de paxaros insectívoros de pequeno tamaño: paporrubos, ferreiriños, mérculos (merlos comúns) ou papuxas polas silveiras. No comezo da primavera resoa desde estas masas forestais o son inconfundible do cuco (Cuculus canorus), unha ave migratoria que pasa desapercibida pero cuxo canto rítmico delata a súa presenza. O cuco, famoso polo seu parasitismo reprodutor (poñendo os ovos en niños doutras aves), frecuenta tanto bosques como lindes arbustivos e pasteiros para alimentarse de vermes e eirugas peludas que outras aves rexeitan. Tamén nas ribeiras frondosas é doado escoitar o tamborileo dalgún peto (pito carpinteiro) petando nas árbores ou o rechío das anduriñas que aniñan nos taludes do río, aproveitando o barro das beiras para construir niños.
Un habitante singular destes bosques é o gaio (Garrulus glandarius). Este vistoso corvo de ás con bandas azuis é moi territorial e adoita anunciarse con berros ásperos entre o ramallazo. É coñecido pola súa capacidade para imitar outros sons do bosque, incluíndo cantos doutras aves e mesmo ruidos humanos. Aliméntase de case todo –dende insectos e pequenos vertebrados ata ovos doutras aves– pero ten predilección polas landras dos carballos. No outono recolle e agocha landras no chan para consumilas no inverno, o que accidentalmente contribúe a espallar as sementes do carballo polo territorio. Grazas a hábitos como este, o gaio gañouse o alcume de “xardineiro do bosque”. Pola súa banda, nas ribeiras de amieiros poden verse pequenos grupos de pardais monteses e liñaceiros (loxas) que aproveitan as sementes das herbas e xuncos, ou escoitar o canto melodioso do rula (rolán común) entre a follaxe nas mañás de verán.
As árbores vellas con ocos e a tranquilidade destes bosques ofrecen tamén un hábitat idóneo para aves rapaces nocturnas. A misteriosa avelaíña (nome popular do moucho de orellas ou curuxo) é unha curuxa de mediano tamaño que habita en bosques frondosos e parques, e require troncos ocos para aniñar. Polo día permanece agochada entre as pólas, e de noite sae a cazar pequenos roedores e paxariños coa súa extraordinaria vista e oído. Nas carballeiras da Limia tamén están presentes a curuxa das palleiras (Tyto alba) –máis ligada a contornos rurais abertos– e o pequeno mouchiño (Athene noctua), que adoita aniñar en árbores vellas ou muros e que caza insectos ao solpor. Cando cae a noite, os seus ululados e sons fantasmagóricos escoitados desde a espesura das árbores demostran que estes bosques de ribeira e carballeiras seguen cheos de vida.
Aves típicas dos bosques de ribeira e carballeiras: Paporrubio (Erithacus rubecula), ferreiriño azul (Cyanistes caeruleus) e ferreiriño común (Parus major), pequenos paxaros moi frecuentes entre o ramaxe; Peto verde (Picus viridis) e peto real (Dendrocopos major), fáciles de detectar polo seu tamborileo nos troncos; Rula común (Streptopelia turtur), unha pombiña migratoria cuxo arrullo suave anima os días estivais; Gaio (Garrulus glandarius), o citado corvo listón azul que rebulidece polas fragas; e rapaces nocturnas coma a curuxa das palleiras (Tyto alba) ou a xerra (Strix aluco, coñecida localmente como avelaíña), discretas pero vitais no control de roedores.
Serra e monte baixo
Rodeando a gran chaira central da Limia elévanse zonas de serra e monte. Ao leste, por exemplo, atópase a Serra de San Mamede e ao sur a Serra do Larouco, cuxas estribacións marcan a fronteira natural con Portugal acadando ata 1.500 m de altitude nalgúns puntos. Nestes terreos máis elevados e pendentes, o bosque pechado vai deixando paso a un monte baixo de matogueira: extensións de toxos, xestas, urces e carrascos tapizan os outeiros, salpicadas aquí e acolá por afloramentos rochosos graníticos. É un hábitat duro, exposto ao vento e ás xeadas do inverno, pero á vez rico en recunchos e abrigos para fauna especializada nas condicións de montaña. Dende as cimas dos outeiros pódense albiscar panorámicas espectaculares da chaira de Antela, mentres nos vales e canóns ás veces se forman pequenos bosquetes de acivros e carballos ananos creando claros oasis verdes no monte.
No mosaico de matogueiras, rochedos e pastos de altura viven moitas especies de aves pouco comúns no resto da comarca. Un exemplo é o picanzo vermello (Lanius collurio), unha pequena ave predadora de chamativo dorso avermellado e máscara negra nos ollos. Este paxaro atópase sobre todo en matos abertos e bordos de bosque, onde gusta de posarse en pólas elevadas ou postes para avistar as súas presas no chan. Aliméntase de grandes insectos (escaravellos, saltóns, bolboretas) e incluso pequenos lagartos ou miñocas que captura con gran habilidade. Ten ademais o hábito peculiar de empalar as presas nas espiñas dun arbusto ou nun arame, para almacena-las e facilitarlle desgarralas, o cal lle gañou o alcume popular de “verdugo”. Ver un picanzo coa súa rechamante silueta recortada sobre un toxo é indicio dun monte ben conservado, con abundancia de insectos e vida.
As paraxes serranas da Limia acollen tamén distintas aves de rapina diúrnas. Ceibes das molestias humanas, estes ceos altos permiten ver planear á aguia cobreira (Circaetus gallicus) buscando cóbregas entre o mato, ou ao miñato común (Buteo buteo) realizando círculos sobre unha corripa en canto detecta algún coello ou rato. Outra estampa típica é a do lagarteiro (lagarteiro común, Falco tinnunculus) cernéndose no aire batendo as ás rapidamente, case quedo no sitio, mentres olla fixamente o chan en busca dun movemento –tan pronto localiza unha presa lánzase en picado para atrapala con precisión. Nos cantís e penedos máis escarpados das serras aniña ademais o moucho real (Bubo bubo), o máis grande dos búhos europeos, aínda que a súa presenza é esquiva e só delatada de noite polos seus sons graves. Xunto ás rapinas, nos outeiros de monte baixo viven aves esteparias e campestres como a laverca (cotovía), a paspallás (codorniz) e a choia (Pyrrhocorax pyrrhocorax), que atopan entre a herba rala e as penedas un lugar propicio para aniñar no chan ou en fendas, a salvo dos predadores terrestres.
Aves características do monte baixo serrano: Picanzo vermello (Lanius collurio), especie emblemática de matogueira; Choia das portas (Pyrrhocorax pyrrhocorax), un corvo montés de peteiro vermello que frecuenta cantís e cumios; Monteliña (Sylvia undata), pequena papuxa de ollos vermellos típica dos uceirais; Aguia cobreira (Circaetus gallicus), grande rapaz migratoria que chega no bo tempo para alimentarse case exclusivamente de réptiles; Lagarteiro común (Falco tinnunculus), o falcón máis frecuente, visible en calquera descampado; e Moucho real (Bubo bubo), auténtico rei nocturno das serras da Raia seca.
Núcleos rurais e zonas humanizadas
A presenza humana na Limia, con aldeas, vilas e explotacións agrogandeiras, crea tamén un tipo de hábitat propio. Os núcleos rurais e as súas contornas inmediatas (hortas, estradas locais, muíños, etc.) ofrecen recursos que moitas especies de aves aproveitan, ao tempo que se adaptan a vivir preto das persoas. Os pobos limiaos acostuman presentar casas de pedra con tellados de tella e amplos patios ou eiras, rodeados de árbores froiteiras e prados murados. Nestes escenarios, certos paxaros atopan sitios para aniñar nas estruturas humanizadas e alimento procedente da actividade agrícola e doméstica (como grans almacenados, refugallos orgánicos ou altas concentracións de insectos atraídos polo gando).
Unha estampa clásica das vilas da Limia nas tardes de verán son as andoriñas revoando a baixa altura polas rúas e prados inmediatos, nunha frenética caza de mosquitos e outros insectos voadores. A andoriña común (Hirundo rustica), de lombo azul metálico e gorxa avermellada, é un deses paxaros estreitamente ligados ao ser humano: constrúe os seus niños en forma de cunca de barro pegados baixo os beirados das casas, en alpendres ou noutros edificios rurais. Cada parella fabrica coas súas bocas innumerables boliñas de lama que van adherindo á parede ata formar o niño, no que criarán de 4 a 6 poliños cada primavera. Ademais de engadir vida e movemento aos núcleos rurais coa súa voaxe, as andoriñas son moi beneficiosas porque devoran enormes cantidades de insectos –moscas, mosquitos, etc.– axudando a controlar pragas de forma natural. Xunto a elas, tamén os cirrios (vencexos) negros crúzan o ceo das aldeas a grande velocidade deixando oír os seus chillidos agudos nas tardes cálidas: aínda que semellan andoriñas pola súa silueta, estes visitantes estivais nunca pousan en chan (só descansan pegados ás paredes) e chegan a durmir mentres voan.
Nas proximidades das casas atopamos outras aves ben coñecidas. Os omnipresentes pardais (pardais comúns) aniñan en ocos dos tellados ou nas fendas dos muros de pedra e aliméntanse das migallas e grans que atopan polo chan. Xunto con eles, as pegas rabilongas (pica) rebuscan polos camiños e estradas restos de comida, destacando pola súa plumaxe branca e negra e o longo rabo. Nos xardíns e hortas móvense ferreiriños, papuxas das amoras e mérlos, atraídos pola abundancia de insectos entre a vexetación cultivada e polas froitas accesibles. Sobre as torres das igrexas e os postes de alta tensión das parroquias adoita verse algunha ceoña branca (Ciconia ciconia) no seu niño descomunal: esta ave zancuda de gran tamaño elixe lugares elevados e visibles para aniñar, utilizando pólas, herbas e outros materiais vexetais, e reocupando e ampliando o mesmo niño ano tras ano. Moitas aldeas limiás seguen a acoller niños de cegoña nos seus campanarios, un símbolo de fortuna segundo a tradición. Á tardiña, non é raro ollar esas mesmas cegoñas voando de regreso ás súas plataformas tras pasar o día alimentándose nos prados do arredor.
Cando chega a noite, a vida segue nos pobos da man das aves nocturnas. A curuxa das palleiras (Tyto alba), así chamada por agocharse nos palleiros e faiados, é unha presença frecuente nas aldeas: durante o día permanece oculta en celeiros, edificios vellos, torres de igrexa ou mesmo ocos de árbores ancianas, e pola noite sae a sobrevoar silenciosamente os campos e eiras na procura de ratos e mixtos que constitúen a súa dieta principal. Esta curuxa posúe unhas plumas especiais que lle permiten voar sen facer ruído, de xeito que as súas presas non a escoitan ata que é demasiado tarde. O seu rechamante rostro branco en forma de corazón, visible só se un ten a sorte de alumear unha coas lanternas, é inconfundible e á vez orixinou numerosas lendas nas culturas rurais. Xunto á curuxa, tamén o pequeno moucho (autillo europeo, Otus scops) visita en verán as carballeiras e hortas das vilas emitindo o seu característico canto rítmico nocturno, que moitos recoñecen como o “¡cu-cú!” dun miudiño habitante da noite.
Aves comúns nas zonas humanizadas: Andoriña común (Hirundo rustica) e andoriña dos beirados (Delichon urbicum), inseparables compañeiras dos nosos pobos; Cirrio común (Apus apus), que chega en primavera para aniñar nas fendas das casas altas e cazar insectos nos ceos; Pardal común (Passer domesticus), probablemente a ave máis asociada ao ser humano, presente en calquera aldea ou cidade; Lavandeira branca (Motacilla alba), de rechamante rabo vibrante, que pasea polas beiravías e regatos alimentándose de pequenos invertebrados; Cegoña branca (Ciconia ciconia), símbolo das campiñas da Limia cos seus niños enormes e o crotoreo (tatú-tatú) dos seus peteiros; e Curuxa das palleiras (Tyto alba), sentinela nocturna das nosas aldeas, invisible pero esencial para manter baixo control os roedores.
Regos, canles e ribeiras fluviais
Por último, a Limia posúe unha importante rede hidrográfica. O río Limia, nacido na Serra de Xinzo, atravesa toda a chaira antes de encorparse en Lindoso (xa en Portugal) e desembocar no Atlántico co nome de Lima. A este río principal súmanselle multitude de regatos e canles de drenaxe que foron trazados durante a desecación para canalizar as augas da antiga lagoa de Antela. Estes regos rectilíneos cruzan os campos aportando auga de rega e evitando encharcamentos excesivos, pero tamén crean pequenos corredores húmidos ao longo da chaira. Nas marxes dos regatos adoitan medrar estreitas franxas de vexetación (xuncos, carrizos, salgueiros novos) que proporcionan refuxio a fauna e conectan diferentes hábitats entre si. A auga corrente, aínda que escasa en época estival, enche a paisaxe de recunchos ricos en vida: pozas, remansos e marismas estacionais fórmanse aquí e acolá, servindo de bebedoiro e lugar de cría para moitos animais acuáticos.
As ribeiras fluviais da Limia, malia teren sufrido grandes cambios, seguen sendo un punto quente para a ornitoloxía. Nos areais e beiras do propio río Limia pódese ver con facilidade a silueta esvelta da garza real (Ardea cinerea), unha das meirandes aves acuáticas de Europa. A garza permanece case inmóbil dentro da auga pouco profunda ou camiñando paseniño pola ribeira, agardando o momento axeitado para lanzar o seu pico como unha lanza e atrapar algún peixe ou ra despistados. Tamén é posible observar garzotas brancas (Egretta garzetta) ou garzas pequenas (Ixobrychus minutus) escondidas entre a vexetación palustre, aínda que estas últimas son extremadamente tímidas e difíciles de distinguir. Nas zonas de augas máis calmas do río ou nas pequenas lagoas artificiais formadas nas areeiras, adoitan nadar varias especies de patos. O máis común é o lavanco real (Anas platyrhynchos), co macho de cabeza verde brillante e a femia parda discreta, que grazas á súa gran adaptabilidade aparece tanto en encoros e ríos como en simples estanques da zona. Estes parrulos aliméntanse filtrando a auga cos seus peteiros anchos e poden verse en parellas ou pequenos grupos, especialmente fóra da época de cría.
Xunto aos patos, hai outras aves acuáticas menores que se agochan nas ribeiras. Nas canles con vexetación abondan as galiñolas negras (Gallinula chloropus), de pico vermello e amarelo, que esculcan entre o espeso canaval en busca de brotes e cágados. Ás veces, un atento observador poderá sorprender unha lavandeira real (Motacilla cinerea) camiñando polas pedras do regato coa súa característica cola longa axitada sen pausa. Incluso no río Limia foi rexistrada a presenza do merlo rieiro (Cinclus cinclus), peculiar paxaro que bucea baixo a auga en correntes rápidas para capturar larvas –a súa presenza indica augas ben osixenadas e limpas. Nas beiras lamacentas ou nas isletas de area, especialmente durante os pasos migratorios de primavera e outono, detéctanse pequenas aves limícolas: un exemplo é o bilurico das rochas (Actitis hypoleucos), unha pequena limícola de 18–20 cm que se despraza moi rapidamente pola ribeira co seu inconfundible movemento nervioso de cuspir a cola. Ao menor perigo emprende o voo raso sobre a auga describindo traxectorias ondulantes e emitindo rechíos curtos, para pouco despois voltar a outra beira próxima. Xunto a el, tamén se poden ver biluricos doutros tipos (común, pativerde) e pequenas píllaras (chorlitejos) buscando insectos e vermes na lama.
Por último, entre os habitantes máis rechamantes dos cursos de auga limiaos está o martiño peixeiro (Alcedo atthis). Este pequeno exemplar de coloración azul turquesa e laranxa vive sentado nas pólas que sobresalen sobre a auga, ollando pacientemente cara ao fondo. Cando localiza un peixiño ou un cangrexín, lánzase coma unha frecha brillante de cabeza, mergullándose completamente para emerxer cunha presa no peteiro. A súa presenza delátase moitas veces pola rápida pasada dun brillo azul sobre o regato ou polo seu agudo asubío. Xunto cos peteiros (garzas) maiores, cos parrulos e cos carricíños dos canavais, o martiño peixeiro completa o elenco de aves ligadas ás augas da Limia. Todas elas dependen da calidade e conservación destes hábitats fluviais, que actúan como verdadeiras veas de vida atravesando unha chaira de enorme valor ecolóxico e ornitolóxico.
Aves propias de ríos e canles da Limia: Garza real (Ardea cinerea), Garzota branca (Egretta garzetta) e Garza pequena (Ixobrychus minutus), tres especies de garzas de distintos tamaños que aproveitan as augas do Limia; Lavanco real (Anas platyrhynchos), o pato máis común en calquera lámina de auga; Peto de río ou martiño peixeiro (Alcedo atthis), xoia azul das ribeiras; Andarrios pequeno ou bilurico das rochas (Actitis hypoleucos), pequena limícola migratoria que “corre” polas beiras pedregosas; Galiñola negra (Gallinula chloropus), ave semiacuática que mergulla o corpo mentres nada entre os xuncos; e Merlo rieiro (Cinclus cinclus), rareza local das augas rápidas e limpas.
En resumo, o Xeodestino A Limia ofrece unha sorprendente diversidade de hábitats –desde humidais restaurados ata montes serranos, pasando por bosques, campiñas e ríos– que sustentan unha rica comunidade de aves ao longo de todo o ano. Esta riqueza ornitolóxica converte á Limia nun destino privilexiado para amantes da natureza e da observación de aves, ademais de constituír un patrimonio natural de enorme valor para os habitantes locais. Coñecer e apreciar estes hábitats (e as especies que dependen deles) é fundamental para promover a súa conservación, de xeito que as xeracións futuras sigan desfrutando do voo das andoriñas nas nosas aldeas, do canto da laverca sobre os campos de cereal ou da visión dunha garza real erguéndose maxestosamente dende as beiras do río Limia. En definitiva, a Limia é terra de auga, de chaira e de monte –pero sobre todo, é terra de aves, un auténtico tesouro natural de Galicia.
