A cotovía das árbores é unha pequena ave paseriforme de tons crípticos, duns 15 cm de lonxitude. Ten aspecto semellante a outras cotovías, con plumaxe marrón térrea moi estriada de escuro que lle serve de camuflaxe no chan. As partes superiores son pardas con estrías negras e ferruxes; as inferiores son crema abrancazadas con pinceladas escuras no peito e flancos. Destaca unha forte cella branca que sobresae por riba do ollo, e por debaixo desta unha liña ocular escura, dándolle unha faciana moi marcada. A coroa leva debuxos negros e unha lixeira crista que ás veces eriza cando está alerta. As ás amosan unha banda transversal branca visíbel en voo. A cola é relativamente curta con bordos brancos exteriores. Posúe un peteiro fino adaptado a extraer sementes e insectos. As patas son dun rosado claro e relativamente fortes (adoita desprazarse a pé). A súa silueta en voo é rechamante: ás curtas e redondeadas, e voo ondulante con batidos rápidos intercalados con planeos breves. Cando canta, a miúdo faio en traxectoria ondulante por riba das árbores.

Prefire espazos abertos ou semiabertos con presencia de arborado disperso. O seu nome indica a súa afinidade polas árbores, pero non vive en bosques densos, senón en claros e marxes de bosques, queirogais con grupos de árbores, devesas aclaradas e especialmente en terreos areosos ou pobres con vexetación baixa e algúns arbustos ou árbores illadas. Gústalle hábitats como: landas con piñeiros esporádicos, áreas de reforestación nova, orlas de bosques de coníferas, campiñas con sebes e árbores rariñas, dunas costeiras arbustivas, etc. Na Limia, as zonas máis propicias atópanse nas periferias das masas arboradas ou en outeiros arenosos con mato e algo de arbolado. Por exemplo, pode habitar nas franxas de piñeirais claros sobre as antigas dunas interiores, ou en áreas de urceira con piñeiros salpicados. Non é común nas chairas agrícolas uniformes, nin nos bosques pechados de ribeira, nin en zonas totalmente descubertas sen un só arbusto. Necesita un mosaico de herba/mato baixo para alimentar-se no chan e pólas ou árbores para pousar e cantar. Durante a migración ou inverno pode verse en lugares menos típicos, coma baldíos agrarios ou mesmo parques grandes. Pero en xeral, a Limia ofrece hábitats limitados para esta especie, circunscritos aos bordos e zonas máis elevadas con vexetación natural.

A cotovía das árbores aliméntase no chan, sendo omnívora cunha alta proporción vexetal. Come moitas sementes de plantas silvestres e grans pequenos (gramíneas, xestas, breixos, herbas diversas) que recolle do solo ou directamente das espigas baixas. Complementa con invertebrados, sobre todo na época reprodutora: formigas, escaravelliños, arañas, saltamontes novos, larvas e cempés. Ten preferencia por alimentarse en chans espidos ou de herba moi curta onde pode ver os alimentos. Usa o peteiro para escarvar lixeiramente buscando sementes caídas ou insectos entre a lea. Tamén arrinca folliñas tenras ou froitos miúdos cando os atopa. Durante o inverno, a dieta é fundamentalmente granívora, consumindo sementes secas de toxo, breixo, aciñeiras e cereais cultivados se hai campos próximos. Na primavera, co aumento de insectos, aproveita para fornecer proteínas ás crías capturando orugas e coleópteros. Non adoita perseguir insectos polo aire, senón que os atrapa no chan ou saltando un pouco se for preciso. As súas zonas de alimentación adoitan ser camiños areosos, claros de bosque ou terreos removidos onde medran herbas anuais cuxas sementes lle interesan. É unha ave discretamente alimentándose, que se confunde co entorno. A súa alimentación variada permítelle subsistir en hábitats pobres onde outras especies terían dificultade.

Cría entre abril e xullo, podendo realizar dúas niñadas. O macho delimita un territorio no cal canta para atraer femia e advertir competidores. O canto é moi musical, un trino melódico e doce que frecuentemente emite en voo cantante: elévase dende o chan ou unha póla, voa en círculos a moderada altura mentres canta e despois descende planeando para pousar de novo (ás veces nunha póla alta, sendo das poucas lavercas que gustan de pousar nas árbores). O niño sitúano no chan, ben escondido entre herba, base de mato ou ao pé dun pequeno montículo. É unha cunca somera forrada de herbas e raíces. Poñen 4–5 ovos de cor branco agrisado con manchas pardo-grisáceas. A incubación dura uns 13–15 días e realízaa principalmente a femia, co macho vixiando arredor. Os poliños, ao nacer, están cubertos de plumón espeso e son nidícolas. Ambos proxenitores aliméntanos con invertebrados brandos (insectos esmagados, larvas) e algunha semente regurgitada. Medran rápido e en arredor de 12 días abandonan o niño, aínda incapaces de voar lonxe pero escondéndose polos arredores. Os pais seguen alimentándoos ata que aos 18–20 días xa voan ben. É típico que ao mínimo perigo, os polos se inmobilicen perfectamente camuflados e os adultos distraian ao intruso cun “voo de distracción” imitando estar feridos para afastar o depredador do lugar do niño. Moitas niñadas poden fracasar por predación debido a que están no chan (xabarís, raposos, incluso cans e gatos poden afectar). En tal caso, a parella intentará outra posta se a tempada o permite.

A cotovía das árbores é estival e reprodutora regular en Galicia, pero cunha poboación invernante escasa ou nula (migra parcialmente). Na Limia, os individuos locais chegan a finais de marzo ou comezos de abril para ocupar os seus territorios de cría nos breixais claros. Permanece durante toda a primavera e verán criando. De cara a finais de agosto e setembro, comezan a migrar cara o sur de Europa ou norte de África. É posible que algúns exemplares permanezan no outono se o clima é suave, pero en xeral hai moi poucos rexistros no inverno na comarca. Quizais algún individuo procedente do norte de Europa poida aparecer en paso migratorio durante setembro-outubro, pousando en campas abertas da Limia, pero non é común. Polo tanto, consideramos a especie migradora estival: presente de marzo/abril a finais de agosto, ausente o resto do ano. Ao coincidir a Limia na ruta migratoria dalgunhas poboacións europeas, si se teñen detectado pequenos grupos en paso primaveral ou outonal, pero non quedan a invernar. Nas zonas costeiras galegas algunha laverca das árbores inverna, pero no interior como a Limia non é habitual. En resumo, vese na época de cría e desaparece no inverno.

A cotovía das árbores tivo unha distribución en Galicia asociada a áreas de matogueira e piñeirais claros, moitas veces en zonas litorais e vales interiores areentos. A Limia, tras a desecación de Antela e a expansión agrícola, perdeu moito hábitat para esta especie, limitándoa a parches de hábitat natural en outeiros e bordes. Actualmente a súa presenza é local e escasa. Confírmase a reprodución en certos puntos da periferia da chaira, onde existen matos e piñeiros ralos (por exemplo, nas dunas de Bande – Rairiz, ou nas lombas cara a Porqueira). En censos ornitolóxicos, a densidade é moi baixa: quizais unhas poucas parellas (menos de 10) espalladas. Está catalogada como especie vulnerable en Galicia debido á perda de hábitats adecuados e á fragmentación das poboacións. Na Limia en particular, podería desaparecer se se continúan eliminando matogueiras para novas plantacións ou se maduran os bosquetes que hoxe son claros (pois non lle gusta o bosque pechado). Por agora, mantense un núcleo reprodutor moi pequeno pero estable nos mesmos sitios ano tras ano – o cal indica fidelidade e que aínda atopa condicións. A continuidade deste núcleo dependerá de compatibilizar a xestión forestal (mantendo zonas aclaradas) e evitar a excesiva intensificación agrícola nesa periferia. En definitiva, a cotovía das árbores atópase ao límite da súa supervivencia local, pero aínda presente. É un dos paxaros máis discretos e descoñecidos da Limia, só detectado polos oíntes atentos do seu canto melódico nos ermos arborados da primavera.