A garza de noite (ou martinete común) é unha garza de tamaño mediano e constitución robusta, duns 58–65 cm de lonxitude e envergadura de 90–100 cm. Presenta unha coloración inconfundible nos adultos: dorso e coroa da cabeza de cor negro verdoso brillante, ás grises escuras e partes inferiores brancas ou gris claro. A face é branca e destaca o contraste co píleo negro. Os ollos son dun vermello intenso. Ten un peteiro groso e negro, e patas relativamente curtas de cor amarelada que se tornan rosadas na época de cría. Os exemplares inmaturos teñen plumaxe moi diferente: pardo agrisado con moteado branco abundante por todo o corpo, o que lles permite camuflarse mellor de día. Nos adultos reprodutores, ademais da cor viva, exhiben dúas ou tres plumas brancas longas e finas que lles sobresaen na caluga a modo de penachos ornamentais.

É unha especie típica de zonas húmidas con árbores ou arbustos próximos á auga, xa que adoita aniñar en arboredas. Ocupa ribeiras de ríos, marismas e lagoas que combinan augas abertas para alimentarse e arborado para refuxiarse de día. Por exemplo, bosques de ribeira, masas de ameneiros ou salgueiros xunto a lagoas, e en xeral calquera arboledo tranquilo nas proximidades de augas ricas en alimento. Durante o día permanece pousada quieta nas pólas, pasando desapercibida grazas ao seu plumaxe críptico nos inmaturos e á súa quietude. Á noitiña sae para alimentarse polas ribeiras e zonas encharcadas. Na Limia atópase nos humidais da Lagoa de Antela e areeiras, onde existe vexetación arbustiva e arbórea nas beiras. Alí pode agocharse durante o día e saír a pescar nos arrozais e canles coa chegada da noite.

É principalmente carnívora. Aliméntase de peixes pequenos, ras, sapos, cágados e outros anfibios, miñocas, cangrexos de río, grandes insectos acuáticos e incluso crías doutras aves acuáticas se ten ocasión. Ten hábitos crepusculares e nocturnos: agarda ao serán para comezar a actividade de caza. Entón merodea polas orillas, andando lentamente ou quedando inmóbil esperando que unha presa se achegue. Cando detecta unha presa, lanza o peteiro con rapidez para agarrala ou espetala. Pode cazar en augas someras, mergullando só o peteiro, ou desde un posadoiro sobre a auga, lanzándose en picado sobre peixes. Grazas á súa visión nocturna e paciencia, é moi eficaz pescando no escuro. Ás veces aliméntase en colonias mixtas con outras garzas, aproveitando a abundancia de presas concentradas.

Forma colonias de cría, a miúdo mixtas con outras especies de garzas. Aniña en árbores ou arbustos densos preto da auga. Na Limia, por exemplo, detectáronse niñadas en salgueiros nas beiras das areeiras de Sandiás. Comezan a aniñar en maio. Constrúen niños plataformas frouxas de pólas secas, a certa altura (2–10 m) sobre a auga ou en bosquetes illados. Cada femia pon 3–5 ovos de cor azul verdoso pálido. Incúbanos ambos proxenitores durante 21–22 días aproximadamente. Os pitos nacen cubertos dun plumón branco grisáceo e permanecen no niño unhas 4 semanas. Os pais aliméntanos regurxitando alimentos semidixeridos directamente nos peteiros das crías. Cando medran un pouco, os poliños poden trepar polas polas próximas ao niño para exercitar ás. Ao mes de vida xa son capaces de voar, pero seguen asociados á colonia unha tempada máis, aprendendo a alimentarse. A reprodución na Limia está confirmada nos últimos anos, aínda que con poucas parellas, o cal supón un fito salientable por ser unha das poucas zonas do interior galego con colonias desta especie.

Trátase dunha especie migratoria parcial. Na Península Ibérica hai poboacións reprodutoras que migran cara a África tropical no inverno, e outras que permanecen todo o ano (especialmente en áreas do sur e costeiras). No caso da Limia, a presenza da garza de noite é estacional: chega en primavera (mediados de abril) para aniñar e parte a finais do verán ou comezos do outono. Durante os meses de maio a agosto é posible observar adultos e xuvenís nas zonas húmidas da comarca. No inverno practicamente desaparece, xa que as temperaturas baixas e a falta de alimento fan que se desprazan a zonas máis benignas (posiblemente ao sur de España ou África). Así pois, na Limia compórtase como visitante estival reprodutor. Cómpre destacar que os individuos xuvenís nacidos na Limia poden dispersarse cara a outras localidades galegas a finais do verán.

A Limia alberga unha pequena pero importante colonia reprodutora de garza de noite, algo excepcional en Galicia. Grazas á naturalización das areeiras de Antela, esta especie colonizou a zona e aniña regularmente nos salgueirais circundantes ás lagoas. Estímase que poden aniñar entre 5 e 15 parellas algúns anos, convertendo a Limia nun dos escasos enclaves de cría no noroeste ibérico. O estado da poboación local considérase favorable, aínda que require seguimento: a alteración dos bosquetes de ribeira ou molestias humanas poderían afectala. Ata o de agora, a tendencia semella estable ou lixeiramente en aumento debido ás melloras do hábitat. A conservación desta colonia reforza o valor ornitolóxico da Limia e exemplifica a recuperación de especies perdidas tras a restauración de humidais.